Năm 2005, vượt lên hơn 140 ngàn đơn từ 183 quốc gia đăng ký, Vinacafe Biên Hòa đã được Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới của Liên hợp quốc quyết định trao tặng giải thưởng cao quý WIPO. Điều gì đã làm nên một thành công vang dội này?

* Có đi, ắt sẽ tới
 
Ở cuộc họp báo công bố giải thưởng WIPO ngày 6-4 tại hội trường VIFOTEC-Hà Nội, Phó tổng giám đốc Công ty CP Vinacafé Biên Hòa Phạm Quang Vũ đã nói với chúng tôi rằng, giải thưởng WIPO không những mang lại giá trị như một tấm giấy thông hành cho sản phẩm của Vinacafé bước ra thế giới, mà còn là một sự công nhận những cố gắng nỗ lực của toàn thể cán bộ công nhân trong suốt hơn 30 năm qua. Ông Vũ bồi hồi nhớ lại: "Chúng tôi lớn lên từ ba không: không vốn, không thị trường, không thương hiệu. Chính giám đốc Công ty CP Vinacáfe Biên Hòa - Bùi Xuân Thoa là người ngày đêm mày mò, nghiên cứu các sáng tạo kỹ thuật để nâng cao công suất và chất lượng chế biến của nhà máy. Ngay từ những năm 1990 của thập kỷ trước, "của hiếm" mà giám đốc Thoa mang về từ Liên Xô cũ là một vali chứa đầy các tấm nhựa kỹ thuật có tính năng đặc biệt. Đó chính là vật liệu để chế tác ra các tấm roăng cỡ lớn phục vụ cho việc cải tiến dây chuyền sản xuất cà phê hòa tan. Những tấm nhựa đó đã góp phần nâng công suất sản xuất tăng lên 50% so với thiết kế ban đầu, điều mà người Pháp trước đây và nhiều quốc gia khác không thể nào nghĩ tới".

Đến nay, công ty đã dành hàng tỷ đồng cho việc đăng ký thương hiệu tại 150 nước trên thế giới (tất cả các quốc gia theo thỏa ước Madrid, Cộng đồng châu Âu, châu Phi, châu Á...). Sản phẩm Vinacafé hiện được xuất khẩu tới hơn 20 quốc gia, trong đó có cả những  thị trường xa và khó tính như: Hoa Kỳ, Canada, châu Âu, Pakistan, Nhật Bản, Hàn Quốc... Trong tổng số doanh thu hơn 400 tỷ đồng năm 2005 của Vinacafé Biên Hòa thì kim ngạch xuất khẩu đã đóng góp tới 3,8 triệu USD.

Thực tế, để có "vị ngọt" ngày nay, Vinacafé đã trải qua những ngày "đắng cay, khổ cực" để từ một doanh nghiệp bé nhỏ với công suất thiết kế 80 tấn cà phê hòa tan ban đầu, công nghệ chắp vá (hình thành từ năm 1969 trong tay một nhà tư bản Pháp), qua nhiều lần chìm nổi, nay đã trở thành một nhà máy đồng bộ với công suất lớn gấp 10 lần so với trước. Hiện công ty còn đang chuẩn bị cho dự án đầu tư mới với công suất lớn gấp 40 lần nhà máy ban đầu. Doanh nghiệp này đã đi đầu trong việc nghiên cứu và tung ra thị trường cà phê sâm 4 trong 1, độc quyền tại Việt Nam trong suốt giai đoạn 2004 - 2006. Với phương châm kinh doanh: chỉ mang đến người tiêu dùng những gì tinh túy nhất từ thiên nhiên; khai thác hương vị thiên nhiên có sẵn trong từng hạt cà phê Việt Nam là bí quyết, tạo nên sự khác biệt của thương hiệu Vinacafé.

* Không xây nhà từ nóc!

 Tiến sĩ Lê Xuân Thảo, giám đốc quỹ VIFOTEC Việt Nam và là đại diện cho giải WIPO ở Việt Nam, cho biết: "Để đạt được giải thưởng WIPO là một vấn đề lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam vì các tiêu chí quá cao. Cơ quan chuyên môn của Liên hợp quốc có trụ sở đặt tại Thụy  Sỹ đã đặt ra các tiêu chí cho giải thưởng WIPO như sau: thứ nhất đó là số lượng sáng kiến, sáng chế áp dụng tại công ty; thứ 2 đó là số  lượng nhãn hiệu hàng hóa, kiểu dáng công nghiệp, tên gọi xuất xứ;  thứ 3 là hiệu quả ứng dụng hệ thống sở hữu trí tuệ vào trong sản xuất kinh doanh tạo ra tăng trưởng;  thứ 4 là sử  dụng sở hữu trí tuệ, tiếp đến là các biện pháp khác để khuyến khích phong trào sáng kiến và cuối cùng là các giải thưởng mà doanh nghiệp đó đã đạt được. Thực tế ở Việt Nam trong thời gian qua chứng minh rằng, các doanh nghiệp trong nước còn rất lâu mới có thể đáp ứng đủ những tiêu chuẩn nêu trên, đặc biệt là cơ chế nhằm phát huy sáng tạo, sáng kiến trong sản xuất kinh doanh, Vinacafé đã chiến thắng hàng trăm ngàn đơn đăng ký cũng nhờ yếu tố này. Nếu môi trường và cơ chế của doanh nghiệp tạo điều kiện tốt cho cán bộ công nhân phát huy sáng tạo, sáng kiến thì các yếu tố khác hẳn nhiên được đáp ứng".
 
Trước ngưỡng cửa WTO, "thương hiệu" trở thành vấn đề thời sự nóng hổi dẫn đến nhiều doanh nghiệp  nóng vội đã "xây nhà từ nóc". Phát huy thế mạnh và cũng là điểm khác biệt của mình, Vinacafé Biên Hòa vẫn bình tĩnh gia cố vững chắc cho nền móng thương hiệu của mình bằng: "chất lượng và gia tăng chất lượng".

Dự kiến đến vào cuối năm 2007, khi một nhà máy mới của Vinacafé Biên Hòa tại KCN Long Thành, ra đời với số vốn đầu tư xấp xỉ 500 tỷ đồng, có công suất 3.200 tấn/năm lúc đó Vinacafé sẽ trở thành "người khổng lồ", có quy mô lớn nhất Việt Nam. Ông Phạm Quang Vũ cho biết, nhà máy sẽ sản xuất ra các sản phẩm cà phê chế biến và các loại đồ uống khác; sản phẩm sẽ xuất khẩu tới 70%. Trong bước đường chinh phục thế giới, Vinacafé Biên Hòa đã trang bị cho mình khá đầy đủ: Đó là sản phẩm có "gu", chất lượng độc đáo, hương vị tinh túy, am hiểu luật lệ quốc tế và sản phẩm được bảo hộ bản quyền trên bản đồ toàn cầu...

Tiến sĩ Lê Xuân Thảo, giám đốc quỹ VIFOTEC Việt Nam và là đại diện cho giải WIPO ở Việt Nam, cho biết: "Để đạt được giải thưởng WIPO là một vấn đề lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam vì các tiêu chí quá cao. Cơ quan chuyên môn của Liên hợp quốc có trụ sở đặt tại Thụy  Sỹ đã đặt ra các tiêu chí cho giải thưởng WIPO như sau: thứ nhất đó là số lượng sáng kiến, sáng chế áp dụng tại công ty; thứ 2 đó là số  lượng nhãn hiệu hàng hóa, kiểu dáng công nghiệp, tên gọi xuất xứ;  thứ 3 là hiệu quả ứng dụng hệ thống sở hữu trí tuệ vào trong sản xuất kinh doanh tạo ra tăng trưởng;  thứ 4 là sử  dụng sở hữu trí tuệ, tiếp đến là các biện pháp khác để khuyến khích phong trào sáng kiến và cuối cùng là các giải thưởng mà doanh nghiệp đó đã đạt được. Thực tế ở Việt Nam trong thời gian qua chứng minh rằng, các doanh nghiệp trong nước còn rất lâu mới có thể đáp ứng đủ những tiêu chuẩn nêu trên, đặc biệt là cơ chế nhằm phát huy sáng tạo, sáng kiến trong sản xuất kinh doanh, Vinacafé đã chiến thắng hàng trăm ngàn đơn đăng ký cũng nhờ yếu tố này. Nếu môi trường và cơ chế của doanh nghiệp tạo điều kiện tốt cho cán bộ công nhân phát huy sáng tạo, sáng kiến thì các yếu tố khác hẳn nhiên được đáp ứng".